Nedir bu ŞANZIMAN?

-ŞANZIMAN-

Bir araba şanzımanının görevi, belirli bir hızda sürmek için doğru miktardaki gücün tekerleklerinize gittiğinden emin olmaktır. Hızlı bir bisiklette gördüğünüz vites mekanızması gibi çalışır. Eğer bisiklette zincir koparsa, bisiklet gidemez. Aynı prensip aracınız için de geçerlidir, şanzımanınıza bakım yapmazsanız yakıt tasarrufu yapamazsınız ve hatta aracınızı kullanamayabilirsiniz.

Manuel Şanzıman Nasıl Çalışır?

Bir manuel şanzıman, temel olarak bir bisiklet vitesinin daha güçlü versiyonudur. Arabanızda bisikletinizdeki gibi bir zincir bulunmasa da, motor ve şanzıman tıpkı bisiklet zincirindeki vites değiştirdiğinde bağlantının kaldırılması gibi kaldırılmalıdır ve ya vites küçültmesi gibi.
Arabanızda, debriyaja baksamk motor ve şanzıman bağlantısını keser. Vites ayarladığınızda, bisiklet zincirini hareket ettirmekle aynı etkiye sahiptir ve arabanızı yeni bir vitese taşır. Yeni bir vitese geçtikten sonra debriyajı serbest bırakıp sürüş yapabilirsiniz.

Otomatik Şanzıman Nasıl Çalışır?

Bir otomatik şanzıman esasen bir otomatik vitestir. Vitesleri bir manuel şanzımanlı arabadaki bir debriyajla veya bisikletteki bir vitesle manuel olarak değiştirmek yerine, otomatik şanzıman sizin için her şeyi yapar. Motorunuzun hiç sesini yükselttiğini, ardından arabanız hızlandıkça sesin azaldığını duydunuz mu ? Düşük vitesteki bir otomobil daha yüksek hızlara çıktıkça mücadele etmeye başlayacaktır. Otomatik şanzımanlı bir otomobilde, bu değişiklikleri algılayan ve sizi daha yüksek bir vitese geçiren bir tork konvertörü bulunur. Aynı işlem yavaşladığınızda tersine çalışır.

Şanzıman yağını nasıl kontrol edebilirsiniz?  

Kullanım kulavuzuna bakın. Şanzıman manuel mi yoksa otomatik mi? Manuel şanzımanlarda genellikle seviye çubuğu olmaz. Fabrikada doldurulurlar. Takviyeye ihtiyaç yoktur. Yağ sadece tamir gerektiğinde değiştirilmelidir. 

Otomatik şanzıman varsa, şanzıman yağ çubuğunu bulun. Şanzıman yağ çubuğu genelde kırmızıdır (motor yağ çubuğu sarı veya beyaz olur). Yağ çubuğunu bulmak için kullanım kılavuzuna bakabilirsiniz. Eğer şanslıysanız varsa, üzerinde bir etiket göreceksiniz.

Çubuğu çıkarın, temiz bir bezle silin, tekrar takın, 5 saniye bekleyin, ardından tekrar çıkarın ve kontrol edin. Gerekirse yağ ekleyin. Daima üretici tarafından önerilen yağları kullanın.
Yağ çubuğu ile seviyeyi kontrol ederek, azar azar ekleyin. Şanzıman yağını eklemek kolaydır, ancak çok fazla eklediğinizde çıkarması oldukça zordur.
Şanzıman için bir litreden daha fazla yağ gerekiyorsa ya da şanzımanda düzenli olarak yağ kullanılıyorsa, sızıntı olup olmadığını kontrol ettirmek için arabanızı bakıma götürün.
Şanzıman yağını nasıl kontrol etmeliyim? 
Rengini ve kokusunu da kontrol edebilirsiniz.
Şanzıman yağında renk çok önemlidir. Normal açık kahverengi, yarı saydam görünümünü korumalıdır.

Otomatik Şanzıman Yağını Nasıl Kontrol Edersiniz?   

(Dipnot: ATF, Automatic Transmission Fluid demektir.)
Otomatik şanzımanın içindeki problemi gösteren yanık yağ kokusuna dikkat edin. Otomatik şanzıman yağ seviyesini kontrol ettiğinizde, çubuğun ucundaki yağı koklayın. Yanmış tost gibi kokuyorsa veya kahverengi bir görünüme sahipse yağ özelliğini kaybetmiş demektir. 
Şanzıman için gerekli yağlamayı sağlayamayacağından değiştirilmesi gerekir. 
Kontrol edilecek ilk şey sıvı seviyesidir. Sıvı seviyesinin yağ çubuğu üzerindeki "add" ve "full" işaretlerinin arasında olması gerekir. (bazı modellerde yağ kontrol çubuğu yoktur) Sıvı seviyesi düşükse, şanzıman kaçırabilir veya yavaşça takılabilir. Yani gaza bastığınızda araç gitmemeye başlar, vites değişimleri sarsıntılı biçimde olur. Seviye çok yüksekse, basınca neden olur ve bu da kaçırma ve gürültüye neden olabilir.
ATF seviyesini şanzıman sıcakken kontrol edin. Çoğu araçta bu durum, şanzıman rölanti veya park konumunda iken kontrol edilir. Seviyeyi kontrol etmeden önce vites kolunu her vites konumunda hareket ettirmek, doğru bir ölçüm yapılmasına yardımcı olacaktır.Ardından yağın oksidasyonunu kontrol edin. Sadece koklamak yeterli olmayabilir.

Temiz bir kağıt havluya birkaç damla ATF damlatın. 30 saniye bekledikten sonra damlayı inceleyin. Sıvı, yayılmış pembe, kırmızı veya açık kahve renginde ise ATF iyi durumdadır. Sıvı, yayılmamış ve koyu kahve rengi ise, ATF oksitlenmiş ve değiştirilmesi gerekmektedir.

Otomatik Şanzıman Yağ Değişimi:

ATF'yi değiştirmek için yapılan "eski moda" yöntem; yağı boşaltmak, yenisini koymak ve bir müddet bu şekilde kullandıktan sonra tekrar yağı yenilemektir. Bu doğru ve etkili bir yöntem değildir. Çünkü filtre değiştirilmiyor ve mıknatıs temizlenmiyor.
Yapılması gereken, şanzıman karterinin çıkartılarak yağın boşaltılmasıdır. Mıknatıs temizlenmeli, filtre ve karter contası değiştirilmeli ve kapak takıldıktan sonra ATF doldurulmalıdır. Her zaman araç üreticisi tarafından tavsiye edilen ATF tipi kullanılmalıdır.
Farklı tip ve özelliklerde birçok ATF çeşidi bulunur. Yanlış tipte ATF kullanılması şanzıman sorunlarına ve hasarına yol açabilir.
ATF'nin düzenli olarak değiştirilmesi şanzımanın ömrünü uzatır. Ancak, şanzıman yağı 150 bin kilometreden daha uzun bir süre hiç değiştirilmemişse, yağı değiştirmemek daha akıllıca bir davranış olabilir. Çünkü yeni ATF yağı içerisindeki kimyasal katkılar şanzıman içerisindeki birikmiş pislikleri gevşeterek farklı sorunlara yol açabilir. Sıvı seviyesi düşükse ekleme yaparak yola devam etmeniz en iyi çözüm yoludur.

''Ben bunu okumam, üşengecim ben arkadaş! Bana hızlıca bilgi verin derseniz'', sizin için bir kaç video bırakıyorum :))

Anlatan Adamlar kanalından ''şanzıman nasıl çalışır'' adlı video, özet niteliğinde olacaktır. Kısa ve öz.

''Kardeşim ben daha derinlere inmek isterim'' diyorsanız, sizi otomobil vites sisteminin icadı ve çalışması adlı videoya yönlendirmek isterim :))

 Eeee, Ben hangi şanzımanı tercih etmeliyim? Hangi şanzıman en iyidir?

References:

https://www.meineke.com/blog/transmission/
https://www.total.com.tr/sanziman-yag-seviyesi-nasil-kontrol-edilir 
https://www.ototasarruf.com/lpghaber.php?faydalibilgilerID=241